گذشت و بخشش در قرآن

در صحنه زندگی اجتماعی  همه افراد دارای عیب و لغزش هستند. چون انسان بطور پیوسته درگیر كشمكش غرایز حیوانی و تمایلات عالی انسانی است و هر عملی را که از او سر میزند، حاصل نزاع این دو نیرو است. بنابرین به طور طبیعی، نمیتوان انتظار داشت که همه اعما یک نفر صحیح و مورد پسند باشد.

زیانی که از این لغزش ها بوجود می آید منحصر به خود انسان نیست، در مواردی گریبان افراد دیگری را نیز می گیرد و منافع آنها را نیز با خط مواجه می کند.

در صورتی که قرار باشد تمام خطاكاران در هر وضعیتی که قرار داشته باشند، مجازات شوند و هر كس آزار و اذیت دیگری را تلافی كند و از او انتقام بگیرد، صحنه زندگی بشر به جهنّم سوزانی از خشم، كینه و نفرت تبدی خواهد شد. اینجاست كه فضایل اخلاقی و عالی انسانی به میان می آید. عفو و گذشت یكی از این مكارم والا و تاجی زینت بخش بر سر همه آنهاست. در این بخش جایگاه گذشت و بخشش در قرآن و اسلام را بررسی خواهیم کرد.

بخشش در قرآن

آشنایی با آلبوم های ذهنی مرتبط با بخشش  :  ملاحظه کنید آلبوم سابلیمینال بخشش دیگران

آشنایی با آلبوم های ذهنی مرتبط با بخشش  :  ملاحظه کنید آلبوم سابلیمینال بخشش والدین

( برای کسانی که به هر دلیل از پدر و مادر خود رنجیده خاطرند و این ناراحتی و انرژی منفی همیشه در قلبشان هست )

جایگاه عفو و بخشش در قرآن و اسلام

با بررسی منابع اسلامی پی میبریم که «گذشت» از اصول اساسی در برخورد با لغزش افراد است. قرآن كریم، حتی در آیاتی كه كیفر و مجازات را برای مجرمان شرح می دهد و مؤمنان را از خطر برحذر میدارد، گذشت و عفو از خطا را نیز به عنوان یک ارزش برتر بیان میکند.

قرآن کریم در آیه 54 سوره قصص، گذشت را در برابر خشونت افراد نیازمندی كه بر اثر زیادی گرفتاری، گاهی پیمانه صبرشان سرریز شده و حرفهای تند و خشونت آمیزی می زنند، ستوده، می فرماید:

  • «قَوْلٌ مَعْروفٌ وَ‌ مَغْفِرُةٌ خیرٌ مِنْ صَدَقَةٍ یتْبَعُها اَذی وَ اللهُ غَنِی حلیمٌ»

گفتار مورد پسند (در برابر نیازمندان) و عفو (و گذشت از خشونت های آنان) از بخششی كه آزادی در پی آن باشد، بهتر است و خداوند، بی نیاز و بردبار است.

مشخص است كه تحمّل خشونت این افراد و گذشت از برخوردهای زننده آنان، از خشمشان می كاهد و به آنها آرامش می دهد.

قرآن کریم در آیه ای 22 سوره نور بعد از بیان نحوه ی اجرای حكم قصاص می فرماید:

  • «فَمَنْ عُفِی لَهُ مِنْ اَخیهِ شَیءُ، فَاتّباعٌ بِالْمَعروفِ وَ اَداءٌ اِلَیهِ بِاِحسانٍ…»

پس اگر كسی از سوی برادر (دینی) خود مورد عفو قرار گیرد (و از قصاص او صرف نظر شود) باید از راه پسندیده پیروی كند و (دیه را) با نیكی به عفوكننده بپردازد.

مطب مهمی كه از تفسیر «مِن اَخیهِ» در این آیه به دست می‌ آید، این است كه قرآن عقد برادری را در بین مسلمانان، حتّی بعد از ریختن خون ناحق، باز هم برقرار می داند و برای تحریك عواطف، ولی مقتول را برادر قاتل معرفی میكند و به این صورت، آنها را به عفو و گذشت دعوت می کند.

قران کریم در آیه ای دیگر به مؤمنان توصیه می كند كه حتّی از لغزش كافران و منكران روز قیامت نیز (اگر مفسده نداشته باشد) بگذرند و كار آن ها را به خدا واگذار نمایند:

  • «قُلْ لِلَّذینَ امَنوُا یغْفرُوا لِلذّینَ لایرجوُنَ اَیامَ اللهِ»

به آنان كه ایمان آورده اند بگو: كسانی را كه روزهای (واپسین) خدا را امید ندارند، عفو كنند.

خداوند در آیه دیگری از پیامبر (ص) میخواهد كه به روشی نیكو از مجازات مجرم بگذرد:

  • «فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمیلَ» به طریق نیكو گذشت كن.

گذشت و عفو در سیره پیشوایان

پیشوایان دین اسام در سیره عملی خود، افرادی باگذشت و بزرگوار بودند، امام صادق (ع) می فرماید: ما خاندانی هستیم كه، جوانمردی مان گذشت از كسی است كه بر ما ستم كرده است.

و از طرف دیگر، پیشوایان دین  پیروان خود را به گذشت دعوت می کنند، چنان كه امام علی (ع) در عهدنامه خود به مالك اشتر می فرماید: مردم را از عفو و اغماض خود برخوردار ساز،به گونه ای كه دوست داری خداوند تو را از عفو و اغماض خویش برخوردار سازد.

بخشش در قرآن

به كارگیری بخشش در مورد اشخاص لایق و خودداری از عفو در مورد افراد فرومایه، همیشه مورد توصیه و تأكید پیشوایان اسلام بوده است.

  • امام علی (ع) در این باره می فرماید:

«الْعَفْوُ یفْسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدْرِ اِصلاحِهِ مِنَ الْكَریمِ»

عفو و گذشت همان اندازه كه بزرگوار را اصلاح می كند، فرومایه را تباه می سازد.

  • همچنین امام زین العابدین (ع) در رساله حقوق خود می فرماید:

حق كسی كه به تو بدی كرده،‌آن است كه از او بگذری، ولی اگر عفو او را مضر دانستی، میتوانی او را مجازات كنی.

  • در حدیث دیگر امام علی (ع) كسی را كه از روی علم و اطّلاع جرمی را مرتکب شده است، شایسته عفو نمی داند و می فرماید:

آن كه با بصیرت بر زشتی گناه، آن را مرتكب می شود، سزاوار عفو نیست.

گذشت و بخشش در کلام امام علی (ع)

اما علی (ع) در اهمیت عفو و بخشش می فرماید : گذشت تاجی زینت بخش بر سر همه ی مکارم اخلاق است. «العفوُ تاجُ المكارِمِِ»

7 پاسخ
  1. ناشناس گفته:

    سلام و عرض ادب و احترام
    خیلی به من و خانواده ام بی احترامی کردند ولی من و خانواده ام تمام آنها را بخشیده و دیگر کاری به کار آنها نداریم

    پاسخ
  2. فهیمه گفته:

    آخه چقدر گذشت کنیم..اینا باز کار بد خودشون رو تکرار میکنن
    لیاقت ببخش و آشتی ندارن

    پاسخ
    • مهدی گفته:

      با سلام
      اعوذ بالله ما که از خدا بالا تر نیستیم ما همه روزی ۱۸ بار فقط تو اذان میگیم خدا بزرگ هست خدا مالک کل عالم هست و… حالا حرفم اینه خدا با اون همه جلال و بزرگی خودش میگه صد بار اگر توبه شکستی باز آی ما کی باشیم که نبخشیم؟
      این همه قرآن از گذشت حرف میزنه یه چیزی می‌دونه که میگه اونم اینکه اگر ما یک درصد از زندگیمون وقف گذشت میشد و این فرهنگ سازی میشد بخدا قسم نه زندانی داشتیم نه طلاق داشتیم نه خیلی چیز های دیگه گذشت کنید که تو روز قیامت خدا از شما گذشت کنه

      پاسخ
  3. زهرا گفته:

    ایا باید پدرمادر خواهر همسر وهمسایه وهمکار اگر به ادمی ظلم کردند بخشید .با اینکه مطمئن باشیم اگر تذکر ندهیم یا تلافی نکنیم همچنان بران اشتباه یا تعمد خود باقی خواهندماند

    پاسخ
  4. سردار حسین گفته:

    بخشش چیزی خوبی و من خلی خوش حالم که به بعضی از برادران دینی خود بخشش کردم
    لزت که در بخشش است در انتقام نیست

    پاسخ
  5. محمد گفته:

    man az ghoran kheili nemidonam ama moghe bakhshidanam ie torie! engar asabesh khorde ghoraneton! begin iebar bote allaheton ke asabesh rahate benevise

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

4.8/5 - (20 {امتیازها})